Dậy thì sớm ở trẻ – Tình trạng phụ huynh cần tìm hiểu

Con trẻ dậy thì sớm đang trở thành nỗi lo sợ với nhiều bậc phụ huynh. Bởi vấn đề này rất dễ ảnh hưởng tới tâm sinh lý của trẻ thơ. Nhiều bé phát triển sớm nhưng lại chưa đủ nhận thức được các kiến thức về vấn đề này. Và nguy cơ phải đối mặt với tình trạng lạm dụng tình dục tuổi vị thành niên là khó tránh khỏi.

Chính vì thế, cha mẹ trong giai đoạn này cần hết sức chú ý theo dõi sự trưởng thành của con. Phụ huynh cần cho con đi khám i bác sĩ Nội tiết nếu trẻ có dấu hiệu dậy thì sớm.

Dậy thì sớm là gì?

Trẻ em dậy thì sớm là tình trạng phát triển các đặc tính sinh dục sớm hơn bình thường. Dậy thì sớm gồm 2 dạng như sau: Dậy thì sớm giả và dậy thì sớm thật.

Dậy thì sớm giả:

• Bé gái mắc dậy thì sớm giả do hormon sinh dục, u nang buồng trứng.
• Bé trai mắc dậy thì sớm giả do tăng sản thượng thận bẩm sinh.
• Dậy thì sớm giả có thể điều trị bằng thuốc.

Dậy thì sớm thật:

• Tình trạng này xảy ra thường không phải do bệnh lý. Phụ huynh cần có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa Nội tiết trẻ em nếu cần dùng thuốc.

Dậy thì sớm là tình trạng như thế nào?

• Giai đoạn dậy thì là quá trình cơ thể thay đổi từ một đứa trẻ thành một người trưởng thành. Quá trình bao gồm sự tăng trưởng nhanh của xương, cơ bắp và thay đổi về hình dạng cơ thể. Giai đoạn này đánh dấu sự phát triển khả năng của cơ thể để sinh sản.
• Thông thường, dậy thì bắt đầu ở bé gái từ 8 – 12 tuổi và bé trai 9 – 14 tuổi. Tuổi dậy thì sớm là bắt đầu trước 8 tuổi với bé gái và trước 9 tuổi với bé trai.

Dấu hiệu dậy thì ở trẻ

Một số trẻ thấy xuất hiện kinh nguyệt hoặc xuất tinh ở độ tuổi 12-13. Tuy nhiên các bé đã thấy xuất hiện mọc lông mu, phát triển ngực ở những năm trước đấy. Trường hợp này được coi là dậy thì sớm.

Dấu hiệu dậy thì ở bé gái

• Cha mẹ cần hết sức lưu ý răng tỉ lệ dậy thì sớm ở bé gái nhiều gấp 10 lần so với bé trai.
• Dấu hiệu đầu tiên là ngực phát triển. Ngực nhú lên thành cục nhỏ dưới núm vú, ở một hoặc cả hai bên. Chúng cứng và có kích thước khác nhau. Giai đoạn này trẻ bắt đầu cao nhanh.
• Bố mẹ cần nhận biết và phân biệt được hội chứng vú phát triển sớm và dậy thì sớm. Nếu vú phát triển sớm là tình trạng rối loạn lành tính. Lúc này chỉ ngực phát triển, không có biểu hiện khác.
• Sau khoảng 6,7 tháng, lông mu rồi đến lông nách xuất hiện. Một số trường hợp, mọc lông mu lại là biểu hiện đầu tiên của dậy thì.
• Vài năm tiếp theo, ngực tiếp tục lớn lên, lông mu, cơ quan sinh dục ngoài tăng trưởng dần. Bé gái bắt đầu có kỳ kinh nguyệt đầu tiên khi 12,5 – 13 tuổi. Cơ thể tiếp tục phát triển nhanh. Toàn bộ quá trình dậy thì hoàn tất trong khoảng 3 – 4 năm. Ngực, quầng vú và lông mu phát triển rõ rệt.
• Giai đoạn này, bé gái thường cao thêm 7 – 8cm/năm và đạt đỉnh điểm khi có kinh lần đầu. Sau khi có kinh nguyệt khoảng 2 năm, trẻ sẽ dừng cao.

Dấu hiệu dậy thì ở bé trai

• Dấu hiệu dậy thì đầu tiên ở bé trai là tăng kích thước tinh hoàn. Sau vài tháng, lông mu, lông nách bắt đầu mọc, tinh hoàn và dương vật tiếp tục phát triển. Tốc độ tăng chiều cao tối đa của nam chậm hơn nữ 2 – 3 năm.
• Hiện tượng này thường bắt đầu bằng bàn tay, bàn chân to ra rồi đến cánh tay và cẳng chân. Thân và ngực phát triển.
• Giai đoạn này, giọng của bé trai trầm hơn, cơ bắp to lên, có khả năng cương cứng, xuất tinh…
• Ở một số em trai, ngực có thể phát triển và những thay đổi trên vẫn tiếp tục. Sau 3 – 4 năm, lông mu, tinh hoàn và dương vật đạt kích thước như ở người lớn.

[el5a59b8653ceeb]

Nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm

Đa số tình trạng dậy thì sớm ở trẻ là không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, có thể liệt kê một số yếu tố làm tăng nguy cơ gây dậy thì sớm, bao gồm:

• Trẻ nhỏ mắc bệnh u não, u nang buồng trứng, u tinh hoàn, các bệnh tuyến giáp.
• Các bé gái thường dậy thì sớm nhiều hơn các bé trai.
• Sử dụng nhiều thực phẩm giàu estrogen như thịt lợn, thịt gà còn tồn dư hormon tăng trưởng, sữa bò,…
• Nhiễm các dẫn chất phtalat từ chai, can, túi, bao, gói, đầu núm vú, bình sữa, đồ chơi trẻ em… Các chất này gây xáo trộn nội tiết và dậy thì sớm.

Dậy thì sớm ảnh hưởng như thế nào?

Ảnh hưởng về tâm lý

• Trẻ dậy thì sớm sẽ có những phát triển sinh lý trước tuổi. Thay đổi trên cơ thể của trẻ dậy thì sớm khác hẳn so với những trẻ cùng trang lứa. Từ đó dẫn đến cho trẻ có tâm lý ngại ngùng, tự ti. Thậm chí để lại di chứng cho trẻ sau khi trưởng thành.

Chiều cao hạn chế

• Dậy thì sớm sẽ bị ảnh hưởng rõ nhất của là sự phát triển tăng nhanh theo tuổi xương. Vì thế trẻ sẽ cao hơn so với các bạn cùng lớp. Tuy nhiên, trẻ dậy thì sớm sẽ làm cho đầu xương đóng khép sớm. Việc này làm rút ngắn thời kỳ sinh trưởng, ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ khi trưởng thành.

Ham muốn tình dục trước tuổi

• Sự phát triển tâm lý dậy thì quá sớm dẫn đến những hành động ham muốn sinh lý trước tuổi. Lúc này tuổi đời còn nhỏ, suy nghĩ nông nổi, khả năng tự khống chế kém. Các bé sẽ khó tránh khỏi cạm bẫy xã hội, dẫn đến lây bệnh qua đường tình dục, mang thai….
• Khi trẻ phát triển quá sớm, cha mẹ chưa chú trọng giáo dục giới tính khiến trẻ có nguy cơ bị lạm dụng tình dục.

Căn nguyên của các bệnh lý khác

• Trẻ sẽ có nguy cơ mắc rối loạn nội tiết tố khi bắt đầu kỳ nguyệt san trước 8 tuổi. Từ đó gây buồng trứng đa nang.
• Dậy thì sớm sẽ có nguy cơ mắc vô sinh. Và trong tương lai trẻ cũng dễ bị tấn công bởi những căn bệnh ung thư. Ví dụ: ung thư vú, ung thư dạ con, ung thư buồng trứng, bệnh tim mạch ở tuổi mãn kinh…
• Nguy hiểm nhất, bé gái dậy thì sớm có thể gây ra giảm lưu lượng máu trong cơ thể. Và giảm oxy lên não, giết chết tế bào thần kinh và dẫn đến đột quỵ, có thể tử vong.

Dậy thì sớm khi nào cần điều trị?

Khi con có biểu hiện dậy thì sớm, cha mẹ nên đưa con đi khám nội tiết sớm. Để chẩn đoán chính xác, bên cạnh thăm khám lâm sàng với bác sĩ, trẻ cần thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng. Cụ thể như sau:

• Tiến hành chụp X – quang bàn tay và cổ tay. Việc này sẽ kiểm tra sự phát triển của xương.
• Xét nghiệm máu sau tiêm St-RH hormone.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) kiểm tra sự bất thường của não bộ.
• Kiểm tra tuyến giáp để phát hiện suy giáp.
• Siêu âm vùng chậu kiểm tra u nang buồng trứng…

[el5a59b8653ceeb]

Tiêm hormon kìm hãm dậy thì sớm – Cần được bác sĩ chỉ định

• Hiện nay tình trạng dậy thì sớm ở trẻ đang khiến các bậc phụ huynh rất lo lắng. Một số gia đình tự ý đưa con đi tiêm hormon để kìm hãm dậy thì sớm.
• Theo bác sĩ Phòng khám Đông Phương, thuốc ức chế dậy thì là một loại nội tiết tố. Các thuốc này giúp hạn chế kinh nguyệt sớm, ức chế tuyến yên tiết ra hormon sinh dục rõ rệt.
• Hormon kìm hãm dậy thì sớm hỗ trợ sự phát triển sinh dục giảm. Đồng thời, hormon cũng làm làm giảm các biểu hiện kinh nguyệt, giảm tốc độ tiến triển dậy thì sớm.
• Thời điểm sử dụng hormon điều trị bệnh dậy thì sớm là trước 6 tuổi. Tuy nhiên, cần phải có hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa uy tín. Cha mẹ tuyệt đối không nên tự ý tiêm thuốc cho con.

Nếu trẻ dậy thì sớm, việc tiêm hormon mang lại lợi ích như sau:

• Trước tiên, thuốc sẽ giúp ức chế phát triển các đặc tính sinh dục phụ. Tuyến vú, lông mu, khả năng có kinh nguyệt… sẽ bị kìm hãm sự phát triển chậm lại. Từ đó giúp trẻ tập trung học tập, hòa đồng cùng bạn bè, tránh quan hệ tình dục sớm không có phương pháp an toàn.
• Còn về lâu dài, sẽ giúp trẻ phát triển chiều cao sau này. Bởi nếu không tiêm hormon thì xương bị ảnh hưởng trực tiếp. Và tuổi xương phát triển trước tuổi thực.

Nếu lạm dụng hormone sẽ gây tác hại trực tiếp đến trẻ

• Tiêm hormon này phải được sự chỉ định cũng như theo dõi chặt chẽ của các bác sĩ chuyên khoa.
• Dùng hormon ức chế dậy thì không đúng chỉ định sẽ ảnh hưởng cho quá trình dậy thì bình thường. Mặt khác, sự phát triển tâm sinh lý của con trẻ cũng bị hưởng.
• Nếu tiêm thuốc ức chế hormon sinh dục cho trẻ bình thường là đi ngược nhịp sinh học của bé. Việc này gây rất nhiều điều bất lợi. Buồng trứng, tinh hoàn của trẻ teo nhỏ, ngừng phát triển hoặc gây vô kinh, vô sinh…
• Với các bé gái, nếu trẻ không dậy thì sớm mà tiêm thuốc ức chế khiến trẻ chậm dậy thì. Và có thể làm tử cung nhỏ lại. Bé gái ở độ tuổi 9-11, tử cung chưa lớn để phải ức chế. Chỉ những trẻ dậy thì sớm mới cần có chỉ định điều trị.
• Sử dụng các loại thuốc nội tiết như dùng con dao hai lưỡi. Vì vậy, cha mẹ cần hết sức cân nhắc, đưa con tới khám tại địa chỉ uy tín. Bác sĩ sẽ thăm khám, chẩn đoán và đưa ra phương án an toàn, phù hợp với trẻ.

[el5a59b8653ceeb]

Phẫu thuật điều trị dậy thì sớm

• Một số trường hợp dậy thì sớm do các bệnh lý: khối u, u nang buồng trứng tuyến thượng thận…
• Các bé cần phải thực hiện phẫu thuật cắt bỏ.
• Sau khi phẫu thuật, trẻ cần được chăm sóc đúng cách theo hướng dẫn của bác sĩ. Gia đình phải đưa trẻ đi khám kiểm tra định kì, theo dõi kết quả thường xuyên tại bệnh viện.

Phòng bệnh dậy thì sớm ở trẻ bằng cách nào?

Cha mẹ cần thực hiện các biện pháp phòng tránh dậy thì sớm cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ. Cụ thể như sau:

• Khuyến khích trẻ vận động, tập thể dục thể thao thường xuyên giúp tiêu hao năng lượng, tránh béo phì.
• Khuyến khích con theo đuổi những sở thích lành mạnh, phù hợp lứa tuổi. Tránh tiếp xúc với phim ảnh, sách truyện người lớn từ sớm
• Chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng. Tránh ăn đồ chế biến sẵn, đồ ngọt, đồ chiên rán khiến trẻ bị thừa chất dinh dưỡng,…
• Lựa chọn thực phẩm sạch, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, không chứa hormon tăng trưởng.
• Theo dõi, quan tâm sự phát triển của con, đưa con đi khám dậy thì sớm khi cần thiết.

Trên đây là những thông tin phụ huynh cần biết về bệnh dậy thì sớm ở trẻ. Hy vọng bài viết sẽ giúp cha mẹ có thêm kiến thức bổ ích trong quá trình đồng hành với sự phát triển của con.

Nếu còn bất cứ thắc mắc nào cần tư vấn, giải đáp bạn đọc có thể để lại câu hỏi tại [KHUNG CHAT]. Đội ngũ y bác sĩ của Đông Phương sẽ trả lời câu hỏi của bạn trong trời gian sớm nhất.

Ngoài ra, bạn cũng có thể liên hệ tới hotline 0962.299.497. Hoặc đến trực tiếp Phòng Khám Phụ Khoa Đông Phương 497 Quang Trung, Hà Đông, Hà Nội để được tư vấn hoàn toàn miễn phí.

Đông Phương chúc bạn sức khỏe và hạnh phúc!