Bệnh ghẻ là một dạng bệnh da liễu phổ biến, thường gặp ở những người có thói quen vệ sinh cá nhân kém, thiếu nước sạch sinh hoạt…v.v. Bệnh không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng ảnh hưởng trực tiếp tới sinh hoạt cũng như chất lượng của người bệnh. Trong một số trường hợp đặc biệt, nếu để tình trạng ghẻ ngứa kéo dài quá lâu có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng, chàm hóa hoặc thậm chí là viêm cầu thận…v.v. Vậy dấu hiệu bệnh ghẻ có dễ nhận biết không?
1. Những điều bạn nên biết về căn bệnh ghẻ
Bệnh ghẻ là bệnh ngoài da phổ biến, bệnh lây, do một loại côn trùng ký sinh trên da gây nên, có tên là Sarcoptes scabiei, Hominis (cái ghẻ), có nơi còn gọi là con mạt ngứa (itch mite), thường hay gặp vào mùa xuân – hè. Bệnh do ghẻ cái gây ra, ghẻ đực không thể gây bệnh vì sẽ chết sau khi giao hợp.
Bệnh ghẻ bị lây nhiễm do nằm chung giường, mặc quần áo chung, lây qua tiếp xúc da khi quan hệ tình dục…v.v. Hầu hết sự lây truyền bệnh ghẻ thường mang tính chất gia đình vì nếu một trong các thành viên trong nhà bị bệnh ghẻ thì khả năng những thành viên khác cũng sẽ dễ mắc bệnh theo.
+ Thời kỳ ủ bệnh thay đổi từ 2-40 ngày, trung bình từ 10-15 ngày.
+ Tổn thương đặc hiệu của bệnh ghẻ là luống ghẻ và mụn nước (còn gọi là mụn trai và đường hang).
+ Mụn nước trong bệnh ghẻ thường nhỏ, mọc rải rác, trong như hạt ngọc (nếu chưa bị bội nhiễm), nhỏ bằng hạt tấm, không mọc thành chùm, thường mọc ở vùng da non.
+ Đường hang do cái ghẻ đào ở lớp sừng là 1 đường cong ngoằn ngoèo hình chữ chi, dài 2-3cm, gờ cao hơn mặt da, màu trắng đục hay trắng xám, không khớp với hằn da, ở đầu đường hang có mụn nước 1-2mm đường kính, là nơi cư trú của cái ghẻ.
+ Đường hầm thường hiếm thấy, nhưng khi thấy đường hầm thì có thể chẩn đoán xác định bệnh ghẻ.
+ Tổn thương thứ phát thường do ngứa gãi gây nên, bao gồm: vết xước gãi, vết trợt, sẩn, vẩy tiết, mụn nước, mụn mủ, chốc nhọt, sẹo thâm màu, bạc màu, tạo nên hình ảnh được ví như bức tranh “khảm xà cừ“, “hình hoa gấm“.
Những tổn thương thứ phát như: Nhiễm khuẩn chủ yếu do Streptococcus pyogenes và Staphylococcus aureu, viêm da, eczema hóa thường che lấp, lu mờ tổn thương đặc hiệu gây khó khăn cho chẩn đoán.
Triệu chứng cơ năng: ngứa nhiều nhất là về đêm, lúc đi ngủ do cái ghẻ di chuyển gây kích thích đầu dây thần kinh cảm giác ở da và một phần do độc tố ghẻ cái tiết ra khi đào hang. Ngứa gãi gây nhiễm khuẩn…v.v. và có thể có sốt.
Người bị ghẻ lần đầu tiên trong vòng 2 tuần đầu hoàn toàn chưa có biểu hiện ngứa. Có thể do cái ghẻ mới xâm nhập nên chưa có sự phản ứng lại nên chưa thấy ngứa. Những người bị tái nhiễm ghẻ thường xuất hiện triệu chứng ngứa dữ dội ngay từ khi cái ghẻ xâm nhập vào da.
2. Nguyên nhân gây nên bệnh ghẻ?
Nguyên nhân gây ra bệnh ghẻ là do rệp, loài vật nhỏ có 8 chân và chỉ nhìn thấy trên kính hiển vi. Rệp cái sẽ đào một đường hầm trong da để đẻ trứng. Sau khi trứng nở, ấu trùng di chuyển tới bề mặt của da để tiếp tục trưởng thành và lây lan sang các khu vực khác hoặc lây qua da của người khác. Những con ve, trứng và chất thải của chúng kích hoạt hệ miễn dịch cơ thể, gây ra các triệu chứng như: ngứa, nổi ban đỏ.
Như đã nói ở trên bệnh ghẻ là do Sarcoptes scabiei, có nơi còn gọi là Hominis (cái ghẻ), con mạt ngứa (itch mite) gây nên. Bệnh chủ yếu gây nên bởi ghẻ cái, do ghẻ đực sẽ chết đi sau khi giao hợp. Ghẻ cái có loài còn gây bệnh trên súc vật, và có thể lây sang người. Có nhiều nguyên nhân khiến cho cơ thể chúng ta có nguy cơ mắc bệnh ghẻ như:
+ Sống trong môi trường đông đúc, chật hẹp với điều kiện vệ sinh kém.
+ Những người lớn tuổi, đã từng ghép tạng,…v.v. sẽ dễ có nguy cơ mắc bệnh ghẻ vì sức đề kháng kém.
+ Tiếp xúc, sinh hoạt chung với bệnh nhân mắc bệnh ghẻ.
3. Dấu hiệu bệnh ghẻ rất dễ nhận biết
Khi bị ghẻ, người bệnh sẽ gặp các dấu hiệu bệnh ghẻ như:
+ Nhìn vào tổn thương đặc hiệu của bệnh ghẻ gồm luống ghẻ và mụn nước (còn gọi là mụn trai và đường hầm).
+ Cái ghẻ đào đường hầm ở lớp sừng, đây là đường cong dài 2-3cm, ngoằn ngoèo, gờ cao hơn mặt da, màu trắng xám hay trắng đục, không khớp với da. Xuất hiện mụn nước có đường kính 1-2mm ở đầu đường hầm, đây chính là nơi ở của cái ghẻ. Đường hầm thường nằm ở kẽ ngón tay, nếp gấp cổ tay, đường chỉ lòng bàn tay và quy đầu. Lấy kim chích dịch ở mụn nước nhỏ để lộ màu xám hoặc đen, dùng kim khều cái ghẻ ra.
Mụn nước nằm riêng rải rác ở vùng da mỏng như đường chỉ lòng bàn tay, kẽ ngón tay, mặt trước cổ tay, cẳng tay, quanh thắt lưng, nếp vú, rốn, kẽ mông, mặt trong đùi và bộ phận sinh dục. Ở trẻ sơ sinh, mụn nước có thể được tìm thấy ở lòng bàn chân. Ghẻ có thể gây ra vết trợt ở quy đầu, được gọi là săng ghẻ, dễ nhầm lẫn với săng giang mai.
Khi chúng ta ngủ, do ghẻ di chuyển gây kích thích tại đầu dây thần kinh cảm giác ở da. Ngoài ra, do ghẻ cái tiết ra độc tố khi đào hang khiến người bệnh bị ngứa nhiều vào ban đêm.
Vì ngứa nên người bệnh thường xuyên gãi gây nhiễm khuẩn. Vết xước gãi kèm theo các vết trợt, vẩy tiết, sẩn, mụn nước, chốc nhọt, mụn mủ, sẹo thâm màu, bạc màu,…v.v. tạo thành đám như “khảm xà cừ“. Những tổn thương đặc hiệu bị lu mờ bởi những tổn thương thứ phát và biến chứng viêm da, nhiễm khuẩn, chàm hóa gây khó khăn cho chẩn đoán.
4. Làm cách nào điều trị ghẻ nhanh chóng?
Để biết được mình có đang bị ghẻ hay không bạn nên đến các cơ sở thăm khám chuyên khoa da liễu để được:
Chẩn đoán bệnh ghẻ
+ Bác sĩ sẽ dựa trên các dấu hiệu lâm sàng và chỉ định xét nghiệm phù hợp để chẩn đoán bệnh ghẻ.
+ Phương pháp xét nghiệm được thực hiện như sau: Bác sĩ dùng dao nạo mụn nước nằm ở đầu đường hầm của cái ghẻ, soi bằng kính lúp hoặc đưa lên kính hiển vi để tìm ra cái ghẻ hoặc trứng ghẻ trong da.
Điều trị bệnh ghẻ
Để điều trị bệnh ghẻ đạt hiệu quả cao, cần đảm bảo nguyên tắc như:
+ Điều trị ghẻ cho cả những người sinh hoạt chung với người bị ghẻ.
+ Sử dụng thuốc bôi trị ghẻ theo chỉ dẫn của bác sĩ nhằm tăng hiệu quả, bôi sau khi tắm và bôi thuốc một lần vào buổi tối, bôi toàn thân (trừ da đầu và da mặt). Đặc biệt chú ý bôi kỹ ở các nếp gấp, kẽ ngón, phía sau lỗ tai và quanh móng.
+ Làm sạch, phơi khô quần áo và vật dụng cá nhân của người bệnh.
+ Cách ly hoàn toàn người bệnh cũng như các đồ dùng cá nhân của họ với người xung quanh.
Các loại thuốc thường được dùng để điều trị bệnh ghẻ bao gồm:
– Thuốc giảm ngứa
+ Thuốc uống kháng histamin: Dùng hydroxyzine hydrochloride, diphenhydramine, chlorpheniramine trước khi đi ngủ vào buổi tối.
+ Kem bôi chứa corticoid: Chỉ dùng khi bác sĩ kê đơn thuốc diệt ghẻ.
– Thuốc tiêu diệt cái ghẻ
+ Permethrin 5%: Thoa thuốc lên da và giữ lại trên da trong khoảng 8 – 12 giờ, rồi tắm sạch, mỗi tuần dùng thuốc 1 lần.
+ Lindane 1%: Thoa thuốc và giữ lại trên da trong 6 giờ sau, rồi tắm sạch, mỗi tuần dùng 1 lần.
+ Crotamiton 10%: Thoa và giữ lại trên da trong 24 giờ, tắm sạch, dùng liên tục 3 – 5 ngày.
+ Benzyl benzoate 10%: Thoa và giữ lại trên da trong 24 giờ, tắm sạch, dùng liên tục 3 – 5 ngày.
+ Mỡ lưu huỳnh 2 – 10%: Thoa và lưu lại trên da trong 24 giờ sau đó tắm sạch, dùng liên tục 3 ngày.
+ Ivermectin: Chỉ dùng một liều uống duy nhất, nếu cần có thể lặp lại sau đó 2 tuần.
Các loại thuốc bôi trị ghẻ sẽ đạt hiệu quả sau 3 – 5 ngày sử dụng nên không xuất hiện thêm các mụn nước gây ngứa da nữa. Tuy nhiên, triệu chứng ngứa có thể vẫn còn cho đến vài tuần sau khi dùng thuốc. Tốt nhất bạn hãy bôi kem dưỡng ẩm để giảm ngứa.
Trong khi điều trị ghẻ, người bệnh cần chú ý vấn đề vệ sinh cá nhân vì đây là yếu tố rất quan trọng, quyết định thành công của điều trị:
+ Vệ sinh, thay đồ dùng cá nhân thường xuyên. Giặt quần áo, khăn tắm, chiếu, khăn trải giường hàng ngày ở nhiệt độ ≥ 50 độ trong ít nhất 10 phút. Sau đó đem phơi, sấy khô, ủi hai mặt, nên bỏ đồ vào trong túi bịt kín, sử dụng lại sau khoảng 5 ngày.
+ Nên điều trị đồng thời cho cả người ở chung nhà với người bệnh.
Biện pháp ngăn ghẻ tái phát
Ghẻ rất dễ lây và dễ tái phát, vì thế để ngăn chặn nguy cơ bị ghẻ trở lại, ngoài việc quan tâm đến dấu hiệu bệnh ghẻ, người bệnh nên lưu ý thêm:
+ Dùng thuốc giảm ngứa thật kiên trì và tiêu diệt cái ghẻ theo đúng đơn thuốc của bác sĩ chỉ định.
+ Để giảm cơn ngứa do ghẻ gây ra, người bệnh dùng khăn ướt lau lên các vùng da bị ngứa hoặc ngâm và làm mát vùng da bị kích thích bằng nước lạnh.
+ Để giảm thiểu tình trạng kích ứng da, hãy dùng các loại kem dưỡng da dịu nhẹ.
+ Muốn giảm triệu chứng dị ứng gây ra bởi ghẻ, hãy dùng thuốc kháng histamin.
Tóm lại, bệnh ghẻ gây rất nhiều phiền toái cho người bệnh. Do đó, càng nhận ra dấu hiệu bị ghẻ sớm càng có phương án điều trị phù hợp, hiệu quả, giúp nhanh chóng loại bỏ bệnh ghẻ. Nếu bạn còn bất kì vấn đề gì cần tư vấn giải đáp về bệnh ghẻ hay tình trạng da liễu khác, hãy liên hệ ngay tới hotline: 0962 299 497 để được các bác sĩ Phòng Khám Da Liễu Đông Phương tư vấn miễn phí nhé!
0
20
20
